Dit is niet zomaar afval, hier ligt een leven…

IMG_8614

Ik had er eigenlijk nooit meer aan gedacht. Maar opeens drong het beeld zich in alle hevigheid weer op. Die twee vuilniszakken die ik opengescheurd op de grond zag liggen, achter een groot kraakpand midden jaren ’80. Ik zie het zo weer voor me alsof het gisteren was.

Studieboeken, tijdschriften, een verwassen knuffel, een blikje, een medaile, brieven, een trui, een stripboek, een pasfoto in een lijstje waar het glas uit was en van die spullen die altijd op een fruitschaal eindigen omdat je nooit weet wat je er mee moet maar het ook niet weg kunt gooien. En een kleurenfoto, zo’n verplichte blije schoolfoto van een blonde jongen met sproeten en een voorzichtig gezicht.
Dit was niet zomaar afval, hier lag een leven van iemand die zelf had besloten er uit te stappen.

De zakken waren opengereten. Mensen hadden als gieren de bruikbare, kostbare spullen er uitgeroofd en de persoonlijke zaken achter gelaten als waardeloos afval.
Een intens verdrietig en eenzaam beeld. Past een leven gewoon in twee vuilniszakken?
Het heeft me toen weken bezig gehouden. Maar zoals dat gaat met nare beelden was het inmiddels ver achter in mijn geheugen geraakt. Totdat ik de foto-tentoonstelling van Huis Marseille bezocht.

Dat beeld en dat zelfde gevoel drongen zich onmiddellijk aan mij op toen ik de foto’s van fotograaf Eddo Hartmann bekeek. Zijn serie ‘Hier woont mijn huis’ is een stomp in je maag. De meest waanzinnige interieuren van een statig grachtenpand. De tijd lijkt er te hebben stilgestaan en de schoonheid staat in enorm contrast met het verwrongen leven dat zich daar moet hebben afgespeeld. Beelden laten zich hier moeilijk in woorden vatten.

Ook hier hebben mensen, in dit geval curatoren, de waardevolle spullen weggehaald en wat overblijft is dat hele persoonlijke, genadeloos en systematisch vast gelegd door de fotograaf. Die ooit dat zelfde huis als kind is ontvlucht met zijn moeder en broer. De foto’s zijn voor hem een confrontatie met zijn gewelddadige jeugd wat de foto’s nog meer wrangheid en diepte geeft. Maar ook zonder die informatie spreken de beelden helemaal voor zichzelf. Zijn eigen kindertekening vind hij na 21 jaar terug op de muur van zijn oude kamer. Bizar.

IMG_8612

Maar niet alleen de foto’s van Eddo zijn de moeite waard, een verdieping verder laten de foto’s van Elspeth Diederix je opnieuw naar de schoonheid van iets alledaags kijken. Wat dan toch ook weer als een raar contrast voelt als ik deze foto-series zo na elkaar bekijk. De schoonheid van een petfles staat hier tegenover de schoonheid van de vuilheid, de eenzaamheid en het verdriet. Enfin het bleef nog lang onrustig in mijn hoofd….

IMG_8621

En dat is toch precies wat je wilt dat gebeurt als je naar kunst kijkt. Ik wil maar zeggen, het is fijn onderduiken en mijmeren in Huis Marseille.
Gaat dat zien: huismarseille.nl

Mijn neefje wil dictator worden…..

zin van het leven

Mijn neefje wil dictator worden…..
Daar moest ik best even aan wennen.
Hoewel hij het op zijn sollicitatieformulier bij de plaatselijke supermarkt zelf ook wel wat bruut vond staan, hield hij toch voet bij stuk.

Nu is mijn 16- jarige neef echt een slimme, sociale en buitengewoon lieve gast.
Dus ik was een beetje in shock toen hij zijn toekomstig beroep vol overtuiging verkondigde en er maar niet van af te brengen was. Ook niet na het op noemen van al zijn nare ‘voorgangers’. Nee, want hij zou een goeie dictator worden. Pas na een lange discussie ging hij om en snapte hij de definitie van dictator en dat dat niet strookte met zijn plannen.
Hij wil nu wereldleider worden……

Eerst gaat het gesprek enkel over macht, geld en de baas zijn.
Het leven willen bepalen er zo vat op krijgen wellicht.
Maar waarom, waarom is zijn gevoel hier over zo sterk?
En waarom wil hij niet astronaut, cameraman, profvoetballer of piloot worden?
Uiteindelijk, dat duurt bij pubers altijd even, komt de aap uit de mouw.
Hij is bang om vergeten te worden. Hij is blijkbaar bezig met het feit dat hij na twee generaties niet meer zal bestaan.

Maar, probeer ik voorzichtig, belangrijk zijn voor de mensen om je heen doet toch dat niemand je vergeet? Ik voer Opa Joop op, dat is mijn vader en dus zijn opa, die hij nooit heeft gekend. Opa Joop leeft nog door in onze verhalen, in onze harten, die is toch nog steeds belangrijk?
Ja, maar over 100 jaar bestaat hij niet meer hoor, zegt hij resoluut.
En dat klopt, daar heeft hij een punt.
En weet je, dan besta ik dus over 200 jaar ook niet meer!!
Hij kijkt me aan met een blik aslof dat het ergste is dat je kunt overkomen, totaal vergeten worden en dan dus helemaal niet meer bestaan.
Ja, dat klopt, zeg ik, maar wat is daar dan erg aan, je bent toch dood?
Dat is verschrikkelijk tante Ilse! Dat wil ik niet!!

Het gaat hier dus eigenlijk om de grootste vraag die er bestaat, de zin van het leven.
Zeg daar als tante maar eens iets zinnigs over tussen het gamen, chips eten en 7-up drinken door.

En worstelen we niet allemaal met die vraag?
En zijn we niet allemaal bezig met vooral maar gezien te worden….
Getuige deze blog bijvoorbeeld.
Voor een zinvol antwoord of prettige denkrichting hebben we nog wel wat meer logeerweekendjes nodig.

Of mijn filosofische neef ooit wereldleider gaat worden is nog even afwachten, dat hij voorlopig in vele harten bestaat omdat hij zo bijzonder is, dat is een ding dat heel zeker is.

En de krant van afgelopen zaterdag bewijst maar weer dat mijn neef en ik niet de enige zijn die worstelen met dit soort vragen.

krant, diktators

Breekjaar

breekjaar

Een stormachtige maandagmiddag in october

Locatie: de Pionier, Utrecht

Ilona (mijn JVtv compagnon) en ik lopen een kaal, oud klaslokaal in.
Het klinkt er hol en er liggen tapijttegels op de grond van 16 verschillende merken en kleuren.
In de ramen en op fatboys hangen onderuitgezakt een stuk of 15 jongeren;
dit beeld vind ik al zo feestelijk dat ik een grote grijns niet kan onderdrukken.

We zijn op bezoek bij Breekjaar, een jaar waarin schoolverlaters zichzelf kunnen ontdekken en meer te weten komen over wie ze zijn en wat ze kunnen. Want hoe moeilijk is het kiezen als er zoveel te kiezen is en je jezelf en de wereld net een beetje begint te ontdekken.

Hoewel hun houding zo hangend op de grond desinteresse uitstraalt kijken ze ons vol verwachting aan. Alsof wij de mensen zijn die de echte wereld mee naar binnen nemen.

Ze willen als de pioniers van Breekjaar een documentaire maken over hun bijzondere jaar.  Alleen hebben ze dat nog nooit gedaan. Ze zijn gewoon begonnen met draaien en kwamen er achter dat dat toch niet zo’n goed idee was. Ilona en ik proberen ze te coachen in het maken van een plan van aanpak. Er komen heel veel vragen en er worden naar aanleiding van de antwoorden weer nieuwe plannen gesmeed.

Ik probeer niet TE veel tips te geven, en dat is best moeilijk, want er is nog zoveel te vertellen, maar ze moeten het vooral zelf gaan ondervinden en gewoon gaan doen.
Het moet immers hun eigen film worden en ze mogen hun eigen fouten maken. Ze behoeden heeft geen zin, poei….

De dynamiek in de groep en het enthousiasme is inspirerend. Er komen ook persoonlijke vragen over opleiding en achtergrond en als ik vertel over mijn hopeloze schoolcarriere hangen ze niet meer achterover, maar aan mijn lippen. Want niet alleen willen ze leren over het vak maar vooral over het leven.

Na afloop van de sessie maakt een boomlange jongen zich los van de groep en komt verlegen op me af. Hij had nog een vraag, uiteindelijk waren het er meer dan tien. En hij vertelt gepassioneerd over de twee intense maanden die de de groep al achter de rug heeft, de moeite die hij heeft met zijn baantje als vakkenvuller, want ja ze moeten wel werken om zelf mee te betalen aan Breekjaar en over dat hij wil onderzoeken of hij regisseur wil en kan worden. Over zijn moeder die vroeger ook wel eens had gemonteerd en dat nog deed met tapes. Hij keek mij aan met een blik alsof hij het over dinosauriers had. Over mijn eigen tape-tijd zeg ik maar even niets.

Glimmend loop ik het pand uit. Hoe mooi is dit, jonge gasten coachen, ze inspireren met je eigen passie voor je vak en je persoonlijke verhaal, hoe simpel, kost je een paar uur en wat een rijkdom.

Eigenlijk zou je elke middelbare schoolverlater een breekjaar gunnen.
Zelf zit ik er trouwens ook aan te denken……

http://www.breekjaar.nl

Ze nemen mij erbij….

IMG_7213

Is dit nou wel zo’n goed idee geweest vraag ik mijzelf af, alleen op vakantie…

Om drie uur vannacht stond de taxi voor de deur, slaapdronken stap ik achterin en voor ik het weet sta ik op Schiphol waar iedereen heel gewoon doet over de drukte op dit achterlijke tijdstip.

Door een tussenstop kom ik pas rond half 12, griekse tijd aan op het eiland. Waar, volgens de instructies aan de overkant van de airport ene Ruth met ‘curly hear’ in een grijze Punto klaar zal staan om me naar Scala Erresos te rijden.

5 minuten later stuiven Ruth en ik over de bloedhete wegen.
Ze spreekt geen Engels maar ze spreekt wel Duits.
Duits!
Een rit van 2 uur….

Ruth is een stevige volbloed Griekse met woest haar en dito rijstijl. Eerst is het eiland nog weelderig en groen maar na een uur wordt het kaal vulkaan landschap, gelukkig  komt de staalblauwe zee in de verte steeds dichterbij…. Af en toe ben ik bang dat de punto het wegdek niet aankan maar we bereiken toch schadevrij mijn logeer adres voor deze week.

Ik word ontvangen door Sue. Die me vraagt of ik niemand bij me heb, nee ik ben alleen,
of ik dan vrienden heb die ik hier ontmoet, eh nee ook niet.
Ik kan haar blik niet helemaal plaatsen maar echt normaal vindt ze het niet.
Nee dat geeft moed!

Als ik even later het dorp verken, voel ik me totaal ontheemd tussen al die mensen die al helemaal het strandleven leven.

En daar zit ik dan, op een terras aan zee met m’n drankje en vraag
me af, nog totaal onwennig aan mijn nieuwe situatie
Hoe doe ik dit?
Waar begin ik?
Hoe begin ik?
En waar is mijn stoere doortastende kant precies gebleven?

Gelukkig is er wifi en krijg ik van allerlei kanten fijne appjes.
En een duik in de heerlijk frisse zee helpt ook.

Laat het avontuur maar beginnen!!!
Maar in plaats daarvan val ik in een onrustige slaap.

Later op de avond…

De zon zakt gemoedelijk in de zee en het is nog steeds bloedheet maar de zeewind maakt het zeer aangenaam. Ik bestel een salade en tzaziki.
Het terras is op een paar plekken na, nagenoeg leeg.
Ik begin zowaar een beetje te wennen en staar na mijn eerste wijntje wat mistig over het water als het terras in ene overspoeld wordt met dames. Waar komen die zo plotseling vandaan en waarom komen ze allemaal tegelijkertijd?
Is dit een soort stil zwijgende afspraak waar ik niets van weet?

Ik zit aan een tafel waar telkens een stoel bij weg gehaald wordt. De extra tafel is ook al meegenomen. Ik probeer uit alle macht net te doen alsof ik helemaal op mijn gemak hier gewoon zit te zitten aan die ene tafel zonder stoelen.

Als een groepje nog een tafel nodig heeft wordt er naar mij gekeken en vriendelijk gevraagd of de tafel mag worden aangeschoven en ze nemen mij erbij. Ofcourse, bevrijd uit mijn onhandigheid sluit ik me met plezier aan. En zo beland ik in een luidruchtig groepje Britten met enorme tatouages en heftige kapsels en word ik direct voorgesteld aan 15 andere dames als Ilse from Holland.

Er staat blijkbaar iets te gebeuren…
Er worden pennen en papieren uitgedeeld.
Voordat ik weet wat er aan de hand is heeft de tafel achter me blijkbaar gehoord dat ik uit Nederland kom en roept dat ik hun team moet komen versterken.
Team?
Het gebarende groepje ziet er eigenlijk veel aantrekkelijker uit dus ik maak me los van de Britten en schuif aan bij het knappe clubje. Dat bestaat uit drie Belgen en drie Noren.
So far so good.

Ik begrijp dat er een quiz aan zit te komen en dat er gewonnen moet worden. Ze gebaren heldhaftig naar de Britten dat ze mij gestolen hebben. Een warm welkom.

De Belgen en de Noren komen hier al een aantal jaar en zo krijg ik veel informatie over waar ik morgen naar het strand moet en dat de verdeling nogal strikt is. Er schijnen zelfs vlaggetjes op het strand te staan zodat je bij je eigen land kunt gaan liggen.
Waar ben ik in terecht gekomen?!!
Dit alles gaat gelukkig wel in een uitermate gemoedelijke sfeer maar toch…
beetje weird is het wel.

De pullen bier gaan rond als de quiz begint en er wordt driftig overlegd en geschreven. Uiteindelijk wordt ‘ons’ team tweede wat gevierd wordt met nog meer pullen bier,
ik bestel een water want die overgeslagen nacht begint te tellen.

Er wordt gedanst en gesjanst in cafe Roots als ik mijn team verlaat en nog even alleen ga wandelen over het strand, de sterrenhemel is prachtig en het geluid van de golven maakt slaperig. Mijn eerste lange vakantie dag kent zomaar een feestelijk slot.

IMG_7327

Glasgow’s Finest

IMG_7105

Soms is het moeilijkste van regisseren loslaten.
Wanneer grijp je in en wanneer laat je het gaan…..
Regisseren impliceert nl dat je het stuurt.
Vandaag was ik blij dat ik durfde los te laten.
We draaiden een interview met de schilder Peter Howson.

Hij was duidelijk heel nerveus. En als wij als ArtMen crew binnen komen dan komt er ook wat binnen. Niet alleen zijn we met z’n zessen, wat al pittig is, maar soms lijken we ook een stel hongerige wolven. Respectvol maar gretig en als kunstenaar sta je er dan toch alleen voor.

Hij was voor alles in, ik moest het maar zeggen. Maar ik kreeg al snel het gevoel dat ie het liefst aan het werk wilde. Wat uniek is, want de meeste kunstenaars willen alles behalve dat je over hun schouders mee kijkt naar hoe ze het doen.

Het eerste deel van het interview kijken we Peter dan ook op z’n rug. Hij praat eigenlijk via zijn schilderij met Jasper en David. En intussen brengt hij leven in een portret waar hij mee bezig is. Ik merk dat de jongens ook worstelen met de setting. Iemand bevragen zonder dat je hem aankijkt, heeft iets ongemakkelijks en is moeilijk omdat je natuurlijk contact wil maken en dat doe je toch doorgaans door iemand aan te kijken.
IMG_7113
Maar het geduld en vertrouwen worden beloond. Na een minuut of 15 draait Peter zich om. Durft hij en het gesprek dat volgt is mooi en intens. Peter Dowson is iemand die alle zwarte kanten van het leven in de ogen heeft gekeken en hij vertelt daar heel open en ontwapenend over.

Zo’n gesprek dat je het liefst  integraal zou willen uitzenden. Gaat nog een worsteling worden in de montage.

Het schilderen houdt hem eigenlijk op het rechte pad. En als je naar zijn schilderijen kijkt zie je ook welke demonen hij heeft te bevechten. Heftig werk.

Wat is mooier dan een programma te maken waarbij je kunt doordringen tot de kern van iemands kunstenaarsschap. Noodzaak is vaak de drijfveer, maar het is niet iedereen gegeven het zo te verwoorden.

Kijken dus vanaf half september ArtMen!

NL 2 om 19.20 uur
15 sep Brussel
22 sep Istanbul
29 sep Glasgow
06 okt Kopenhagen

Ich bin (k)ein Fellini

Federico-Fellini-Anita-Ekberg-La-Dolce-Vita-set

Als ik opzichtig een shot probeer uit te leggen aan mijn cameraman of vrouw of als ik driftig met mijn handen aan het praten ben in een montage set dan komt het nogal eens voor dat een collega voorbij loopt en vraagt of het wel goed gaat met Fellini.
Dat zeggen ze niet omdat ik zoveel op de man lijk.
Fellini is de norm en als je maar iets in je hoofd haalt als regisseur krijg je al gauw de stempel ‘Weer zo’n Fellini’.
De uitdrukking is vakjargon geworden.
Natuurlijk omdat niemand aan de man kan tippen. En omdat elke regisseur eigenlijk misschien wel diep in zijn hart een Frederico Fellini zou willen zijn…..

Op zijn 10de liep hij weg om zich aan te sluiten bij het circus. En dat snap ik wel, ik wilde tot mijn 10de zo graag clown worden en ook meereizen met het circus, op avontuur met spannende exotische types… verder loopt elke vergelijking met de maestro overigens spaak.
Fellini verbeeldde zijn dromen op sublieme en totaal eigen onnavolgbare wijze.
De Fellini-tentoonstelling in het EYE filmmuseum is er eentje om je even helemaal in onder te dompelen. Al die filmfragmenten, foto’s, posters en verhalen bij elkaar, te gek. Expressieve koppen, mooi van lelijkheid, rauw en puur, echte schoonheid en schoonheden. Vrouwen met echte lijven. Niks geen gestroomlijnde contouren.
Ik realiseer me ineens hoe gewend ik ben geraakt om naar ‘plastic fantastic’ films te kijken, de wereld van Fellini is mede daardoor een verademing.

Wat ik het allemooiste vond waren zijn dromenschets boeken.
Nooit geweten dat Fellini ooit zijn geld verdiende als striptekenaar.
Hij kon dus fantastisch tekenen.
Doe mij maar een Fellini voor aan de muur!dromenboek fellini

Vaak krijg ik de vraag welke film ik nog zou willen maken. Daar heb ik nooit een duidelijk antwoord op. Dus blijkbaar is die noodzaak er nog niet of moet die zich nog aandienen. Dus een echte Fellini zal ik wel niet meer worden. Maar ik ben zeer tevreden als echte Vocking.  Want wat is er nou mooier dan de schoonheid van de wereld te mogen laten zien in mijn programma’s?!

‘It is only when I’am doing my work that I feel truly alive’ Frederico Fellini

Melkmeyd

foto[2]

Met drijfnatte jassen van de niet ophoudende regen, zomer 2013, sloten wij aan in de lange rij museumgangers.
Wachten is niet direct mijn sterkste kant, maar voor het Rijks moet je wat over hebben.
Na ons van de klamme jassen te hebben verlost stonden we blijkbaar zomaar binnen.
Vraag me niet hoe, maar toen ik vroeg waar we ons kaartje moesten laten zien keek de medewerker me zo glazig aan.
‘U bent al binnen’.
Gewoon onbewust illegaal het museum binnen gedrongen blijkbaar.
Aan de beveiliging schort nog wat of ik bezit inmiddels kwaliteiten die me nog eens van pas gaan komen in de toekomst.

Ik hoef natuurlijk niemand te vertellen hoe geweldig, mooi, indrukwekkend en prachtig het Rijksmuseum is.
Want los van het gebouw, struikel je er over de meesterwerken.
Het is zelfs zo adembenemend dat na anderhalf uur mijn kop zo vol zat dat ik er uit wilde, regen of geen regen.
Regen.

Maar wat mij het meest trof, gek genoeg, was een heel klein, über bekend werk.
Op duizend manieren al afgebeeld en commercieel uitgebuit. Van pakken melk tot tafelkleedjes en van koffiekopjes tot placemats. Nooit begrepen, vond het maar een uitgekauwd plaatje.
Totdat ik er voor stond. Het melkmeisje van Johannes Vermeer.

Dat duurde even want het was dringen geblazen en wachten op je beurt. 
Dat verhoogt de beleving overigens niet, zeker niet als er een Duitse tour voorbij komt om het ‘Milchmädchen’ luidruchtig te duiden. 
Maar toen ik eindelijk mijn plek voor het schilderij kon innemen, vergat ik onmiddelijk de drukte.
Het beeld greep me totaal.
Wat is dat een PRACHTIG schilderij!
Het ontroerde mij enorm.
Was er beduusd van.
Dat een schilderij dat met je kan doen en dan ook nog een beeld dat je zo goed kent. 
Het is zo mooi verfijnd, zo mooi van kleur, licht, zo delicaat en toch heel stevig. Het was magisch. Ik heb dat zelden, dat een schilderij mij zo ontroert.

Toch mooi als iets niet kopieerbaar blijkt te zijn, want toen ik later in de museum winkel liep en de zoveelste multomap met het melkmeisje zag liggen vond ik het maar zo’n slap aftreksel van dat wat ik net had gezien.
En gelukkig maar.